پروتکل های اینترنتی چیستی و چرایی ها

زمان مطالعه: حدود ۵ دقیقه

اگر اینترنت را مانند یک شهر بزرگ تصور کنیم، پروتکلهای اینترنتی همان قوانین راهنمایی و رانندگی هستند که کمک میکنند ماشین‌ها (داده‌ها)،

بدون تصادف و به راحتی از خیابان‌ها (شبکه‌های اینترنتی) عبور کنند. بدون این قوانین، همه چیز به هم میریزد و هیچ داده‌ای به مقصد نمیرسد!

در این مقاله می‌خواهیم خیلی ساده بفهمیم پروتکل‌های اینترنتی چه هستند، چرا مهم‌اند و چه انواعی دارند.

پروتکل اینترنتی چیست؟

پروتکل اینترنتی مثل یک زبان مشترک بین کامپیوترهاست. وقتی دو دستگاه می‌خواهند با هم حرف بزنند، باید از یک سری قوانین مشخص پیروی کنند تا همدیگر را بفهمند.

این قوانین همان پروتکل‌ها هستند.

مثلاً فرض کنید میخواهید یک ایمیل بفرستید. کامپیوتر شما باید بداند:

• ایمیل را چطور بسته‌بندی کند.

• آدرس مقصد را کجا بنویسد.

• اگر خطایی پیش آمد، چه کار کند.

همه این‌ها را پروتکل‌ها تعیین می‌کنند!

پروتکل‌ها به چه دردی می‌خورند؟

بدون پروتکل‌ها، اینترنت مثل یک جاده بدون چراغ و تابلو میشود: ماشین‌ها به هم می‌خورند، بسته‌های اطلاعات گم می‌شوند و هیچ چیز درست کار نمی‌کند.

پروتکل‌ها سه کار اصلی انجام می‌دهند:

1. ارتباط را ممکن می‌کنند: مثلاً وقتی شما یک سایت را باز می‌کنید، پروتکل HTTP کمک می‌کند تا مرورگر شما با سرور حرف بزنند.

2. اطلاعات را مرتب می‌فرستند: پروتکل TCP مطمئن می‌شود همه داده‌ها به درستی و به ترتیب به مقصد برسند.

3. خطاها را مدیریت می‌کنند: اگر دادها گم شود، پروتکل‌ها دوباره آن را میفرستند.

انواع پروتکل‌های اینترنتی

پروتکل‌های اینترنتی انواع مختلفی دارند، هرکدام برای یک کار خاص. بیایید با مهمترین آن‌ها آشنا شویم:

1. پروتکل TCP/IP: ستون فقرات اینترنت

TCP/IP مثل سیستم پستی اینترنت است. دو بخش اصلی دارد:

• IP (Internet Protocol): آدرس هر دستگاه در اینترنت را مشخص می‌کند (مثل شماره پستی خانه شما).

• TCP (Transmission Control Protocol): مطمئن می‌شود داده‌ها سالم و کامل به مقصد می‌رسند.

مثلاً وقتی فیلمی در یوتیوب تماشا می‌کنید، IP آدرس شما و سرور یوتیوب را پیدا می‌کند و TCP قطعات فیلم را به ترتیب به شما می‌رساند.

2. پروتکل HTTP/HTTPS: زبان وب

وقتی آدرس یک سایت را وارد می‌کنید (مثل https://google.com)، مرورگر شما از HTTP یا HTTPS استفاده می‌کند تا صفحه را از سرور بگیرد.

• HTTP ساده است، اما اطلاعات را رمزنگاری نمی‌کند (مثل فرستادن نامه بدون پاکت).

• HTTPS امن‌تر است و داده‌ها را رمز می‌کند (مثل فرستادن نامه در یک صندوق امن).

3. پروتکل DNS: دفترچه تلفن اینترنت

آدرس‌های اینترنتی مثل google.com برای انسانها راحت‌اند، اما کامپیوترها فقط عددها (مثل 142.250.190.78) را می‌فهمند.

DNS مثل یک دفترچه تلفن عمل می‌کند و اسم سایت‌ها را به آدرس‌های IP تبدیل می‌کند.

4. پروتکل FTP: انتقال فایل

اگر بخواهید یک فایل حجیم (مثل یک فیلم یا نرم‌افزار) را از یک سرور دانلود کنید، FTP کمک می‌کند این کار سریع‌تر و منظم‌تر انجام شود.

5. پروتکل SMTP/POP3: ایمیل فرستادن و دریافت کردن

• SMTP برای فرستادن ایمیل استفاده می‌شود (مثل وقتی شما یک ایمیل جدید می‌زنید).

• POP3/IMAP برای دریافت ایمیل‌ها از سرور به کار می‌روند.

جمع‌بندی: چرا پروتکل‌ها مهم‌اند؟

پروتکل‌های اینترنتی مثل قوانین نامرئی هستند که اینترنت را کنترل می‌کنند. بدون آن‌ها:

• داده‌ها گم می‌شدند.

• ارتباط بین دستگاه‌ها قطع می‌شد.

• اینترنت تبدیل به یک آشفتگی بزرگ می‌شد!

حالا که با پروتکل‌ها آشنا شدید، دفعه بعد که یک سایت را باز می‌کنید یا ایمیل می‌فرستید، می‌دانید چه مکانیسم‌هایی پشت پرده کار می‌کنند!